Ωτίτιδα

Τι είναι η ωτίτιδα ?
Μέση ωτίτιδα σημαίνει «φλεγμονή του μέσου ωτός» ως αποτέλεσμα μιας μόλυνσης του μέσου ωτός. Μπορεί να εμφανιστεί στο ένα ή και στα δύο αυτιά. Η μέση ωτίτιδα είναι η πιο συχνή διάγνωση για παιδιά που επισκέπτονται τους γιατρούς για ανησυχία, γκρίνια και πυρετό. Είναι επίσης, η πιο κοινή αιτία της απώλειας ακοής σε παιδιά. Παρά το γεγονός ότι η μέση ωτίτιδα είναι πιο συχνή στα μικρά παιδιά, επηρεάζει και ενήλικες

Είναι σοβαρό ?
Ναι, λόγω του έντονου πόνου στο αυτί και της απώλειας ακοής που μπορεί να προκαλέσει. Η απώλεια της ακοής, ειδικά στα παιδιά, μπορεί να μειώσει την ικανότητα μάθησης, ακόμη και να καθυστερήσει την ανάπτυξη της ομιλίας. Ωστόσο, αν αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά, η ακοή μπορεί σχεδόν πάντα να επανέλθει στο φυσιολογικό.
Η μέση ωτίτιδα είναι επίσης σοβαρή, διότι η λοίμωξη μπορεί να εξαπλωθεί σε παρακείμενες δομές στο κεφάλι, ειδικά το μαστοειδές οστό και η άμεση εξέταση από τον γιατρό σας είναι η απαραίτητη.

Πώς λειτουργεί το αυτί ?
Το έξω αυτί συλλέγει ήχους. Το μέσο αυτί που έχει μέγεθος μπιζελιού, είναι γεμάτο αέρα. Αυτή η κοιλότητα χωρίζεται από το εξωτερικό αυτί από το τύμπανο.
Μέσα στο μέσο αυτί υπάρχουν τρία μικροσκοπικά οστά του αυτιού (σφύρα, άκμονας και αναβολέας). Όταν τα ηχητικά κύματα φτάσουν στο τύμπανο, αυτό δονείται και θέτει τα οστά σε κίνηση και μεταδίδουν στο εσωτερικό αυτί τον ήχο. Το εσωτερικό αυτί μετατρέπει δονήσεις σε ηλεκτρικά σήματα και αποστέλλει αυτά τα σήματα στον εγκέφαλο.
Ένα υγιές αυτί έχει την ίδια ατμοσφαιρική πίεση μέσα και έξω από το τύμπανο, επιτρέποντας την ελεύθερη δόνηση του. Ο αέρας εισέρχεται στο μέσο αυτί μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας ενός στενού σωλήνα που συνδέει το πίσω μέρος της μύτης με το αυτί.

Τι προκαλεί την ωτίτιδα ?
Η απόφραξη της ευσταχιανής σάλπιγγας, της μύτης δηλαδή, κατά τη διάρκεια ενός κρυολογήματος, μίας αλλεργίας ή λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού, καθώς και η παρουσία μικροβίων ή ιών μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση πύου και υγρού πίσω από το τύμπανο.
Η λοίμωξη αυτή (δηλαδή η συσσώρευση πύου) ονομάζεται οξεία μέση ωτίτιδα. Αυτό προκαλεί πόνο και συνήθως πυρετό.
Δεδομένου ότι το τύμπανο δεν μπορεί να δονηθεί σωστά, λόγω του υγρού – πύου που υπάρχει πίσω από το τύμπανο, η μειωμένη ακοή είναι γεγονός.
Μερικές φορές το τύμπανο κάνει ρήξη - τρύπα και το πύον «τρέχει» έξω από το αυτί.
Συνηθέστερα, όμως, το υγρό παραμένει στο μέσο αυτί, λόγω της φλεγμονής της ευσταχιανής σάλπιγγας. Αυτό ονομάζεται ορώδης μέση ωτίτιδα ή ωτίτιδα με υγρό στο αυτί (δηλαδή η συσσώρευση υγρού).
Συχνά, μετά την οξεία λοίμωξη, αν και αυτή έχει περάσει, η συλλογή του υγρού μπορεί να παραμένει για εβδομάδες ή και μήνες. Αυτή η κατάσταση επιτρέπει συχνές υποτροπές της οξείας λοίμωξης (δηλαδή να παθαίνει ωτίτιδες ξανά και ξανά) και μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην ακοή.

Πως γίνεται η εξέταση ?

Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει ένα μικροσκόπιο για να εξετάσει και να αξιολογήσει το αυτί. Ο γιατρός ελέγχει την ερυθρότητα στο αυτί, και το υγρό πίσω από το τύμπανο, και βλέπει αν κινείται το τύμπανο.
Μετά πρέπει να κάνει και άλλες εξετάσεις όπως:
 
• Ακοόγραμμα
       Έλεγχο της ακοής σε διάφορες συχνότητες.
• Παιχνιδοακοομετρία
       Έλεγχο της ακοής σε μικρά παιδιά
• Τυμπανόγραμμα
       Έλεγχο για την κινητικότητα του τυμπάνου και την ποσότητα του υγρού στο αυτί,
       και έλεγχο της λειτουργίας της ευσταχιανής σάλπιγγας.
• Ακουστικά αντανακλαστικά
       Έλεγχο για την έκλυση κάποιων αντανακλαστικών του αυτιού.

Πώς η μέση ωτίτιδα μπορεί να επηρεάσει την ακοή ενός παιδιού ?
Όλα τα παιδιά με ωτίτιδα ή υγρό στο αυτί έχουν κάποιο βαθμό απώλειας ακοής. Η μέση απώλεια ακοής στα αυτιά με το υγρό στο αυτί είναι τα 24 ντεσιμπέλ (αντιστοιχεί με κάποιον που φοράει ωτοασπίδες - 24 ντεσιμπέλ είναι περίπου το επίπεδο που αντιστοιχεί στη ψιθυριστή ομιλία). Ανάλογα με την ποσότητα και το είδος του υγρού στο αυτί (λεπτόρευστο ή παχύρευστο – glue ear) μπορεί να προκληθεί και μεγαλύτερη απώλεια, έως και 45 ντεσιμπέλ (περίπου η κανονική ομιλία).

Πότε πρέπει να γίνει ένα τεστ ακοής?
Η ακοή είναι από τις πιο σημαντικές αισθήσεις και για το λόγο αυτό πρέπει να ελέγχεται από την πρώτη ημέρα γέννησης. Η εξέταση αυτή γίνεται συνήθως μέσα στο μαιευτήριο με την χρήση ωτοακουστικών εκπομπών. Στη συνέχεια σε παιδιά με κληρονομικό ιστορικό παιδικής βαρηκοΐας πρέπει να γίνεται επανέλεγχος ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ενώ στα υπόλοιπα παιδιά ο επανέλεγχος γίνεται συνήθως στην προσχολική ηλικία (περίπου 3 ετών).
Σε παιδιά που εμφανίζουν όμως, συχνές ωτίτιδες ή έχουν υγρό στο αυτί ο έλεγχος πρέπει να γίνεται νωρίτερα. Η εξέταση είναι απλή και δεν προκαλεί καθόλου πόνο στο παιδί.

Ποια είναι η θεραπεία ?
Είναι σημαντικό ότι τα φάρμακα πρέπει να τα λαμβάνουμε σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού και όχι από μόνοι μας.
Συχνά, είναι αναγκαία η λήψη αντιβίωσης για να καταπολεμηθεί η λοίμωξη και παυσίπονα ή αντιπυρετικά. Άλλα φάρμακα που ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει είναι ένα αντιισταμινικό (για τις αλλεργίες), ένα αποσυμφορητικό για τη μύτη (ειδικά όταν υπάρχει έντονο μπούκωμα στη μύτη), ή και τα δύο.
Καλέστε το γιατρό σας εάν έχετε οποιεσδήποτε ερωτήσεις για τα δικά σας ή τα συμπτώματα του παιδιού σας ή για τη φαρμακευτική αγωγή σας.

Ποια άλλη θεραπεία μπορεί να είναι αναγκαία ?
Εάν το παιδί σας εμφανίσει πολλαπλά επεισόδια οξείας μέσης ωτίτιδας μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, ή απώλεια ακοής, ή ωτίτιδα με υγρό στο αυτί που διαρκεί για περισσότερο από τρεις μήνες, ο ωτορινολαρυγγολόγος σας μπορεί να σας συστήσει χειρουργική επέμβαση για την τοποθέτηση των σωλήνων εξαερισμού ( σωληνάκια ). Αυτή είναι μια σύντομη χειρουργική διαδικασία στην οποία μία μικρή τομή γίνεται στο τύμπανο, το υγρό αναρροφάται έξω, και ένας σωλήνας τοποθετείται στο τύμπανο. Ο σωλήνας αυτός τελικά θα πέσει από μόνος του και το τύμπανο θεραπεύεται.
Η οξεία ωτίτιδα μπορεί να επαναληφθεί ως αποτέλεσμα των χρονίως μολυσμένων αδενοειδών εκβλαστήσεων – κρεατάκια και των αμυγδαλών. Εάν αυτό γίνεται, τότε ο ωτορινολαρυγγολόγος σας μπορεί να συστήσει την αφαίρεση των αδενοειδών εκβλαστήσεων – κρεατάκια και των αμυγδαλών. Αυτό μπορεί να γίνει κατά την επέμβαση για την τοποθέτηση των σωληνίσκων - σωληνάκια.

Ποιά είναι τα συμπτώματα ?
Τα βρέφη και τα νήπια συνήθως τραβούν ή ξύνουν το αυτί, ενώ μπορεί να πονούν και να κλαίνε. Υπάρχει έντονη ευερεθιστότητα και πολλές φορές μπορεί να υπάρχει και πυρετός. Επίσης έμετος και μειωμένη λήψη τροφής μπορεί να συμβούν. 
Σε μεγαλύτερα παιδιά, στους έφηβους και τους ενήλικες υπάρχει πόνος αίσθημα πληρότητας ή πίεσης μέσα στο αυτί και προβλήματα ακοής. Επίσης μπορεί να εμφανιστεί ζάλη, απώλεια της ισορροπίας, ναυτία, έμετος και πυρετός.